Zuinig op je oren met oordoppen

Examentekst 2012 – tekst 4 -  uit het Centraal Examen Lezen en Luisteren MBO 2F

Zuinig op je oren met oordoppen
Deze tekst komt uit een krant.

(1) Een piep in je oren is niet normaal. Toch denken veel jongeren dat dit erbij hoort na een avondje stappen of een concert.

(2) Te veel en te vaak te hard
Nu het festivalseizoen is begonnen, is het geen gek idee oordoppen aan te schaffen. Met oordoppen in naar de discotheek of een popfestival is niet stoer. Toch zijn sinds een klein jaar op alle muziekoptredens van Mojo Concerts oordoppen te koop. Met hippe reclameslogans probeert de concertorganisator ze aan de man te brengen: "Te dicht bij de luidsprekers staan, kan je oren beschadigen." Of het helpt is de vraag. Nu het buiten-festivalseizoen weer is aangebroken, lopen duizenden jongeren, maar ook volwassenen, kans op gehoorbeschadiging als ze (te vaak) te veel lawaai horen. Veel muziekliefhebbers weten niet dat te hard geluid blijvende schade kan veroorzaken of ze willen het niet weten.

(3) ...........
Slecht horen is volgens de Hoorstichting een van de meest voorkomende gezondheidsproblemen. In Nederland horen 1,5 miljoen mensen slecht, onder wie ook kinderen en jongeren. De Hoorstichting denkt dat er steeds meer mensen met problemen bij komen, dat komt door de vergrijzing en door de toename van lawaai op de werkplek en in de vrije tijd. Jaarlijks komen er in elk geval 20.000 à 25.000 jongeren met een gehoorbeschadiging bij. "Dat is zorgelijk,'' zegt Jan de Laat. Hij is audioloog (een deskundige op het gebied van horen) bij het Leids Universitair Medisch Centrum. "Want schade aan het gehoor is onherstelbaar. Maar veel jongeren blijven wel gewoon naar harde muziek luisteren.'' Gehoorschade treedt heel langzaam op, je merkt het zelf nauwelijks en dat is fnuikend, legt De Laat uit. "Na een avond in de discotheek hoor je misschien een pieptoon, een jaar later kun je al flinke schade hebben. Dan heb je bijvoorbeeld constant een fluittoon in je oor of hoor je altijd suizen.''

(4) Tieners laconiek
Mensen die een lange nacht uit zijn geweest, denken vaak dat oorsuizen of een piep in de oren weer verdwijnen, weet De Laat uit onderzoeken. "Maar dat is letterlijk het eerste verschijnsel van schade. Als je dat een jaar lang wekelijks volhoudt, heb je zelf niet eens in de gaten dat je gehoor slechter wordt. Tegenwoordig weten jongeren wel dat te harde muziek slecht is,'' zegt De Laat. "Tien jaar geleden waren zij zich daar nog niet zo van bewust. Helaas doen zij nog weinig met die kennis,'' zegt De Laat die als bestuurslid van de Hoorstichting ook voorlichting geeft op basis- en middelbare scholen. "Wat ik vertel, maakt nog wel indruk op kinderen, maar tieners doen er laconiek over. Daarom is het ook zo moeilijk iets aan hun gedrag te veranderen.''

(5) Geluid begrenzen
Onderzoekers van het Erasmus Medisch Centrum willen daarom dat fabrikanten van mp3-spelers het geluid begrenzen. De Laat probeert de horeca en organisatoren van muziekfestivals te bewegen het volume te beperken. "Wij willen graag dat het geluid op een festival maximaal 105 decibel is. In een café zou het niet boven de 85 decibel uit mogen komen om nog normaal met elkaar te kunnen praten. Maar het publiek zit volgens de Vereniging van Evenementenmakers en de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals niet altijd te wachten op zacht geluid. Zij wijzen erop dat mensen in het gewone leven meer last ondervinden van lawaai dan door een of twee keer per jaar een concert te bezoeken en willen daarom niet de volumes aanpassen. Maar oordoppen verkopen tijdens concerten is geen probleem.

Hierboven staat een tekst uit het examen van 2012. Voordat we naar de echte examenvragen gaan, ga ik je eerst een aantal andere vragen stellen over de tekst.

1.     Wat voor soort tekst is dit?
a.     Een advertentie van de Hoorstichting
b.     Een instructie over het gebruik van oordoppen
c.      Een informatieve tekst over gehoorproblemen

2.     Welke alinea of alinea’s horen bij de inleiding van deze tekst?
a.     Alinea 1
b.     Alinea 2
c.      Alinea 1 en 2

3. In de eerste alinea staat het woordje ‘toch’ onderstreept. Dit is een signaalwoord. Welk tekstverband geeft dit signaalwoord aan?

a.     Toch geeft een tegenstelling aan.
b.     Toch duidt op een opsomming in de tekst.
c.      Toch is het begin van een conclusie in de tekst.

4. Het eerste woord van alinea 2 is Nu. Welke informatie geeft dit woord?

a.     dat de schrijver een gevolg van de situatie in alinea 1 gaat beschrijven.
b.     dat de schrijver schrijft over een situatie die momenteel van belang is.
c.      de schrijver trekt een conclusie.

5. Alinea 2: Met oordoppen in naar de discotheek of een popfestival is niet stoer. Toch zijn sinds een klein jaar op alle muziekoptredens van Mojo Concerts oordoppen te koop. Welk tekstverband geeft het woord toch aan?

a.     oorzaak-gevolg
b.     tegenstelling
c.      middel-oorzaak
d.     opsomming

6.  Alinea 3: Want schade aan het gehoor is onherstelbaar. Met welke zin is deze zin ‘verbonden’?

a.     Jaarlijks komen er in elk geval 20.000 à 25.000 jongeren met een gehoorbeschadiging bij
b.     Dat is zorgelijk,'' zegt Jan de Laat
c.      Gehoorschade treedt heel langzaam op, je merkt het zelf nauwelijks en dat is fnuikend.

7. Welk tekstverband geeft het signaalwoord want aan?

a. want geeft de oorzaak aan.
b. want geeft het gevolg aan.
c. want geeft een reden aan

8.  ‘Gehoorschade treedt heel langzaam op, je merkt het zelf nauwelijks en dat is fnuikend’, legt Jan de Laat aan het einde van alinea 3 uit. Hoeveel voorbeelden geeft De Laat van de flinke schade die er kan optreden na vaak veel lawaai te hebben gehoord?

a.     1 voorbeeld
b.     2 voorbeelden
c.      3 voorbeelden

9. Jan de Laat geeft in dit artikel uitleg. Hij is een expert op het gebied van horen. Hoeveel functies (banen) heeft hij volgens het artikel?

a.     Een baan, hij is audioloog.
b.     Twee functies, naast audioloog heeft hij nog 1 andere functie.
c.      Drie functies, behalve audioloog heeft hij volgens de tekst nog 2 andere ‘banen’
d.     Vier functies, hij is niet alleen audioloog, maar hij bekleedt nog 3 andere functies.

10. In de tekst staan nog een aantal signaalwoorden onderstreept. Welk signaalwoord geeft welk tekstverband aan?  Let op: sommige tekstverbanden komen vaker voor, anderen gebruik je helemaal niet.

		Je kan kiezen uit:
1.     Alinea 2: als	1 =	a. tegenstelling
2.     Alinea 3: dat komt door	2 =	b. tijd
3.     Alinea 3: en	3 =	c. oorzaak - gevolg
4.     Alinea 3: of	4 =	d. doel - middel
5.     Alinea 4: maar	5 =	e. reden of verklaring
6.     Alinea 4: tegenwoordig	6 =	f. concluderend
7.     Alinea 4: 10 jaar geleden	7 =	g. voorwaarde
8.     Alinea 4: daarom	8 =	h. voorbeeld
9.     Alinea 5: daarom	9 =	i. opsomming
10.  Alinea 5: om	10 =
11.  Alinea 5: maar	11 =

Tot slot de 6 vragen die bij in het examen stonden.

11.  Wat is het onderwerp van deze tekst? 
A  de gevolgen van geluidsbegrenzing 
B  de gevolgen van het gebruik van oordoppen 
C  de gevolgen van te veel lawaai 

12.  Welk tussenkopje past het best boven alinea 3? 

A  Gehoorschade gaat niet meer over 
B  Gezondheidsproblemen worden groter 
C  Meer lawaai in het dagelijks leven 

13.  Steeds meer mensen krijgen gehoorproblemen. 

Welke oorzaken worden genoemd in alinea 3?

Noteer drie antwoorden. 

A  Gehoorschade begint met een pieptoon. 
B  Het lawaai op de werkplek neemt toe. 
C  Mensen krijgen te maken met meer lawaai in hun vrije tijd. 
D  Mensen willen hun gedrag veranderen. 
E  Mensen worden ouder. 

 14.  Wat wordt er in de tekst gezegd over oorsuizen? 

A  Oorsuizen is een van de meest voorkomende gezondheidsproblemen. 
B  Oorsuizen is het begin van schade aan het gehoor. 
C  Oorsuizen verdwijnt vanzelf weer. 

15.  Het is moeilijk om het gedrag van jongeren te veranderen. 

Hoe komt dat volgens Jan de Laat? 
A  Jongeren hebben te weinig kennis over gehoorschade. 
B  Jongeren maken zich niet druk over gehoorschade. 
C  Jongeren weten niet dat luisteren naar harde muziek slecht is. 

16.  Wat wil de schrijver met deze tekst bereiken? 

A  Hij wil dat meer mensen met gehoorbeschadiging geholpen worden. 
B  Hij wil dat mensen tijdens concerten oordoppen van hem kopen. 
C  Hij wil mensen waarschuwen voor de gevolgen van veel lawaai.